รายละเอียด : DEMOCRACY ประชาธิปไตย ความรู้ฉบับพกพา

ประชาธิปไตย:ความรู้ฉบับพกพา

มีหลายความหมายที่ผูกติดอยู่กับคำว่าประชาธิปไตย ถ้ามันมีความหมายที่แท้จริงเพียงหนึ่งเดียว ก็คงจะเป็นอย่างที่เพลโต (Plato) ว่าไว้ นั่นคือ มันคงจะถูกเก็บไว้บนสรวงสวรรค์และก็โชคร้ายที่มันจะไม่ตกลงมาหาเรา คำคำนี้เป็นคำที่นักปรัชญาบางคนขนานนามว่าเป็น "มโนทัศน์ที่มีการถกเถียงกันในระดับแก่นสารอย่างหนัก" มันเป็นคำคำหนึ่งที่เราไม่มีทางจะตกลงหาฉันทามติได้ว่าหมายความว่าอย่างไร เพราะแต่ละนิยามของมันก็แบกรับนัยทางสังคม ศีลธรรม และการเมืองอย่างแตกต่างกันไปทั้งสิ้น แต่อย่างน้อย ๆ ในวันนี้เราก็อยู่โดยขาดมันไปไม่ได้ ในหนังสือ In Defence of Politics ที่ผู้เขียนได้เขียนไว้เมื่อ 40 ปีก่อน ผู้เขียนกล่าวว่าประชาธิปไตยเป็น "คำที่สำส่อนที่สุด" ไม่ต่างจากพวกนางไม้ในเทวตำนานกรีกหรือโรมันแต่อย่างใด กล่างคือเดโมคราเทีย (Democratia) ที่เป็นเทพระดับรองของชาวเอเธนส์นั้น "เป็นนางบำเรอของทุก ๆ คน แต่นางก็มีเวทมนตร์ที่ทำให้คนรักยังหลงเสน่ห์ของนาง ทั้ง ๆ ที่รู้อยู่แล้วว่าคนอื่น ๆ ก็ครอบครองนางเช่นกัน"

เนื้อหาปกหลัง : DEMOCRACY ประชาธิปไตย ความรู้ฉบับพกพา

"ประชาธิปไตย" เป็นคำที่สวยหรูว่าสำส่อน คำคำนี้เดินทางบนถนนแห่งกาลเวลาโดยมีผู้คนยื้อแย่งกันมอบนิยามความหมายต่าง ๆ นานา อีกทั้งบ่อยครั้งยังถูกฉกฉวยนำไปใช้เป็นเครื่องอำพรางความวิปริตของระบอบเผด็จการที่มีการเลือกตั้ง ประชานิยม หรือกระทั่งทรราชย์เสียงข้างมาก

หนังสือ ประชาธิปไตย:ความรู้ฉบับพกพา (Democracy ; A Very Short Introduction) โดย เบอร์นาร์ค คริก ศาสตราจารย์ด้านการเมืองแห่งมหาวิทยาลัยเบอร์เบ็ก จะพาผู้อ่านไปสำรวจประชาธิปไตยผ่านประวัติศาสตร์ ตั้งแต่สมัยกรีกโบราณและโรม มาจนถึงการปฏิวัติในอเมริกาและฝรั่งเศส รวมถึงสะท้อนวิวัฒนาการของมันผ่านนักคิดทรงอิทธิพลต่างยุคต่างสมัย ตั้งแต่เพลโต, อริสโตเติล, แมคเคียเวลลี, รุสโซ, ล็อค, ด็อกวิลล์ ไปจนถึงสกินเนอร์

หนังสือเล่มนี้ไม่ได้มุ่งค้นหาความหมายหนึ่งเดียวของประชาธิปไตย แต่มุ่งอธิบายว่าแม้ประชาธิปไตย จะเป็นเงื่อนไขที่จำเป็น แต่ก็ไม่ใช่เงื่อนไขที่เพียงพอต่อการปกครองที่ดีพร้อมทั้งไขปริศนาว่าเหตุใดระบอบนี้จึงได้รับความนิยามเรื่อยมาตลอดสองพันกว่าปี

รีวิวโดยผู้เขียน : DEMOCRACY ประชาธิปไตย ความรู้ฉบับพกพา

ผู้แปลได้เขียนบทนำนี้ในประเทศไทย ในช่วงเวลาที่ผู้คนแบ่งเป็นฝักฝ่ายและมีการโต้เถียงกันเกี่ยวกับความหมายของ "ประชาธิปไตย" อย่างหนักหน่วง แต่ละฝ่ายอ้างว่าประชาธิปไตยของตนคือประชาธิปไตยที่แท้จริงพร้อม ๆ กับอ้างว่าประชาธิปไตยของอีกฝ่ายเป็นประชาธิปไตยที่จอมปลอมหลอกลวง ดังนั้นจึงไม่แปลกอะไรนักหากจะมีผู้หยับหนังสือเล่มนี้มาพลิก ๆ ดูภายใต้ความสงสัยว่าอะไรคือความหมายที่แท้จริงของสิ่งที่เรียกกันว่า "ประชาธิปไตย"

อย่างไรก็ดี หนังสือเล่มนี้ดูจะไม่ได้ให้ข้อสรุปชัดเจนว่าประชาธิปไตยคืออะไรชนิดที่อ่านจบปุ๊บกลับไปมองสังคมไทยแล้วรู้เลยว่าฝ่ายใดเป็นฝ่ายที่แค่แอบอ้างประชาธิปไตย และฝ่ายใดเป็นฝ่ายประชาธิปไตยตัวจริง แต่หนังสือเล่มนี้ดูจะตั้งคำถามต่อสิ่งที่เรารู้จักกันมาตลอดในนามของ "ประชาธิปไตย" มากกว่าซึ่งผู้เขียนหนังสือเล่มนี้ก็สืบสาวไล่เรียงองค์ประกอบต่าง ๆ ของประชาธิปไตยได้อย่างน่าสนใจ

อธิป จิตตฤกษ์