รายละเอียด : ธรรมเนียมพระบรมศพและพระศพเจ้านาย

ธรรมเนียมพระบรมศพและพระศพเจ้านาย

พระราชพิธีและพิธีพระบรมศพและพระศพเจ้านายนับว่าเป็นพระราชพิธีและพิธีสำคัญในการถวายพระเกียรติแก่เจ้านายเนื่องจากเป็นพิธีสุดท้ายที่ผู้อยู่เบื้องหลังสามารถถวายความจงรักภักดีแก่เจ้านายได้อย่างสมพระเกียรติยศ ดังนั้นจึงมีขั้นตอนและธรรมเนียมต่างๆ เป็นแบบแผนเด่นชัดซึ่งปรากฏหลักฐานเป็นลายลักษณ์อักษรตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นอย่างน้อย ซึ่งการปฏิบัติตามขั้นตอนต่างๆ ในการพระราชพิธีและพิธีพระบรมศพและพระศพเจ้านายล้วนแต่มีความหมาย และความสำคัญอันสะท้อนถึงคติความเชื่อในเรื่องความศักดิ์สิทธิ์แห่งสถาบันกษัตริย์ที่เป็นรากฐานทางการปกครองของไทยในยุคจารีต แม้เมื่อรูปแบบการปกครองบ้านเมืองจะเปลี่ยนไปจนเข้าสู่ยุคปัจจุบันปรากฏการจัดงานพระราชพิธีพระบรมศพถวายซึ่งมีธรรมเนียมปฏิบัติตามแบบโบราณราชประเพณีเพื่อถวายพระเกียรติยศ แก่เจ้านายที่เสด็จล่วงลับอย่างสูงสุด

สารบัญ : ธรรมเนียมพระบรมศพและพระศพเจ้านาย

• ลำดับพระยศเจ้านาย
• สรงน้ำพระบรมศพและพระศพ
• สุกำศพ
• พระโกศ
• การไว้ทุกข์
• สดับปกรณ์
• นางร้องไห้
• กงเต๊กหลวง
• ริ้วกระบวนแห่
• การบรรเลงดนตรีไทย การประโคมย่ำยาม และการมหรสพ

เนื้อหาปกหลัง : ธรรมเนียมพระบรมศพและพระศพเจ้านาย

"การที่ธรรมเนียมราชสำนักเป็นเรื่องราวเฉพาะกลุ่มทำให้ราษฎรขาดความเข้าใจและสิ่งที่ตามมาคือ ความเชื่ออย่างผิดๆ โดยเฉพาะธรรมเนียม พระบรมศพและพระศพเจ้านายย่อมเป็นสิ่งที่ราษฎรยากจะทราบถึงข้อเท็จจริง ในแต่่ละขั้นตอน อย่างมาก็เพียงรับทราบเมื่อมีการก่อสร้างพระเมรุมาศ หรือพระเมรุ เช่น ราษฎรจำนวนไม่น้อยยังเชื่อถึงเรื่องการ "เสียบ" เมื่อมีการอัญเชิญพระบรมศพและพระศพลงสู่พระโกศแล้ว และเรื่องนี้ยังคงเล่าสืบเนื่องกันมา จนแม้กระทั่งผู้เขียนในวัยเยาว์ก็ยังคงเคยได้ยินเรื่องทำนองนี้อยู่เสมอ ดังนั้นข้อมูลที่ผู้เขียนได้ค้นคว้าและรวบรวมเรื่องราวกับธรรมเนียมพระบรมศพและพระศพเจ้านาย คงจะพอทำให้ผู้อ่านทราบถึงขั้นตอนและ รายละเอียดทั้งที่เป็นโบราณราชประเพณีที่มิได้ปฏิบัติแล้วและที่คงมีอยู่ในปัจจุบัน รวมถึงภายถ่ายงานพระบรมศพ และศพเจ้านายจากหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร ที่เติมเต็มความสมบูรณ์ของเนื้อหา