รายละเอียด : ชีวิตและงานของสุนทรภู่

ชีวิตและงานของสุนทรภู่

ชีวิตและงานของสุนทรภู่ เป็นหนังสือรวมคําประพันธ์ที่แต่งด้วยกลอนและโคลงของสุนทรภู่ ประกอบด้วยประชุมนิราศ ๙ เรื่อง และประชุมสุภาษิต ๓ เรื่อง โดยเกือบทั้งหมดแต่งด้วยกลอน ยกเว้น โคลงนิราศสุพรรณ ที่แต่งด้วยโคลง และแม้ว่าเรื่อง สุภาษิตสอนสตรี นั้นได้ มีนักวิชาการในปัจจุบันบางท่านพิจารณาว่าไม่ใช่ผลงานของสุนทรภู่ อย่างไรก็ตามในวาระการรวมเล่มครั้งนี้ก็ยังคงรวมกลอนชิ้นนี้ไว้เฉกเช่น ที่เคยจัดพิมพ์ในกาลก่อน ด้วยเคารพในวิจารณญาณของผู้จัดทําแต่ดั้งเดิมเป็นสําคัญ โดยเป็นการรวบรวมกลอนเรื่องต่างๆ ที่เคยตีพิมพ์ในหนังสือประชุมกลอนนิราศ รวมทั้งตีพิมพ์เป็นเล่มเดียวแยกต่างหาก ซึ่งถือว่าเก่าแก่ก่อนคําว่า “วรรณคดี” จะเป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายเสียอีก

กลอนกวีของสุนทรภู่นั้นอยู่คู่กับสังคมไทยมายาวนาน นับตั้งแต่ตอนที่ท่านมีชีวิตเป็นต้นมา ซึ่งนอกจากจะแต่งกลอนถวายเจ้านายผู้อุปถัมภ์แล้ว ยังเปิดโอกาสให้ผู้สนใจทั่วไปมาคัดลอกไปอ่านอีกด้วย จึงทําให้ชื่อเสียงของท่านขจรขจาย ต่อมาในยุคหลังท่านได้รับการยกย่องให้เป็นรัตนมหากวีแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ จนกระทั่งเมื่อวันที่ ๒๖ มิถุนายน ๒๕๒๙ องค์การศึกษา วิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ได้รับรองว่าสุนทรภู่เป็นบุคคลสำคัญด้านศิลปวัฒนธรรมของโลก ในวาระครบรอบ ๒๐๐ ปีชาตกาลของท่าน นับจากวันนั้นถึงวันนี้ หากสุนทรภู่มีชีวิตอยู่ก็จะมีอายุย่างเข้าสู่ขวบปีที่ ๒๓๒ ในปีนี้ (พ.ศ.๒๕๖๑)

สมเด็จฯ กรมพระยาดํารงราชานุภาพ ทรงเป็นพระบิดาแห่งประวัติศาสตร์ไทยและผู้รอบรู้ด้านวรรณคดี ทรงเป็นผู้นิพนธ์ประวัติสุนทรภู่ซึ่งได้ถูกรวบรวมมาไว้ในที่นี้ด้วย ยิ่งทําให้หนังสือเล่มนี้มีความโดดเด่นเป็นเอก เพราะทรงใช้ความรู้ความสามารถทางประวัติศาสตร์ กับวรรณคดีเชื่อมโยงกันได้อย่างกลมกลืน ทําให้ผู้ศึกษามองเห็นบุคลิกของสุนทรภูในหลายแง่มุม มีส่วนเพิ่มอรรถรสในการอ่าน บทกลอนของท่านมากยิ่งขึ้น ด้วยเหตุฉะนี้จึงทําให้หนังสือชีวิตและงานของสุนทรภู่ มีคุณค่าในเชิงประวัติบุคคลสําคัญอีกโสดหนึ่ง แสดงถึงความสัมพันธ์ที่แยกไม่ออกระหว่างชีวิตและงานหากใช้สํานวนของยุคสมัยปัจจุบันก็ว่าชีวิตจริงยิ่งกว่านิยาย เชื่อว่าสิ่งที่สุนทรภูไม่ได้เล่าคงมีอีกพะเรอเกวียนเป็นแน่

สารบัญ : ชีวิตและงานของสุนทรภู่

• ประวัติสุนทรภู่ พระนิพนธ์ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพ
• บันทึกเรื่องผู้แต่ง นิราศพระแท่นดงรัง
• คำนำเรื่องจัดพิมพ์ครั้งแรก พระนิพนธ์ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ องค์สภานายกหอพระสมุดวชิรญาณ
• ประชุมกลอนนิราศต่างๆ ของสุนทรภู่
• นิราศเมืองแกลง
• นิราศพระบาท
• นิราศภูเขาทอง
• นิราศวัดเจ้าฟ้า
• นิราศอิเหนา
• โคลงนิราศสุพรรณ
• รำพันพิลาป
• นิราศพระประธม
• นิราศเมืองเพชร
• ประชุมสุภาษิตสุนทรภู่

เนื้อหาปกหลัง : ชีวิตและงานของสุนทรภู่

นอกจากความหวนให้ถึงนางอันเป็นที่รักในนิราศอันเป็นลายเซ็นของท่านแล้ว สุนทรภู่ยังมีมิติทางจิตวิญญาณ คือปรารถนาพระนิพพาน ซึ่งทำให้ชีวิตไม่ช้ำชอกเกินไปนัก แม้จะเอ่ยถึงความโศกเทวษอันเกิดแต่รัก แต่ก็ปลงกับชีวิตอันหลงมัวเมาอยู่ในที

"จะหักอื่นขึ้นหักก็จักได้ หักอาลัยนี้ไม่หลุดสุดจะหัก สารพัดตัดขาดประหลานัก แต่ตัดรักนี้ไม่ขาดประหลาดใจ" - นิราศอิเหนา