รายละเอียด : พระยามิลินท์

พระยามิลินท์

หนังสือ “พระยามิลินท์” หรือมิลินทปัญหาของ เสถียร นุตยางกูรเล่มนี้ เป็นหนังสืออีกเล่มหนึ่งที่น่าสนใจและมีส่วนช่วยในการเผยแพร่หลักธรรมในพระพุทธศาสนา เดิมทีคัมภีร์มิลินทปัญหานั้นรจนาขึ้นทางอินเดียภาคเหนือ ประมาณพุทธศตวรรษที่ ๔ - ๕ เป็นหนังสือที่รวบรวมคําสนทนาโต้ตอบธรรมะและปรัชญาต่างๆ ระหว่างพระเจ้ามิลินท์กับพระนาคเสนเถระ โดยพระเจ้ามิลินท์เป็นผู้ถามและพระนาคเสนเป็นผู้ตอบ แต่ฉบับเดิมนั้นได้หายสาบสูญไป คงเหลือแต่ฉบับที่ชาวลังกาแปลเป็นภาษาบาลีไว้และตกทอดสืบมาโดยมีการแปลออกเป็นภาษาต่างๆ มากมาย และสําหรับหนังสือเล่มนี้นับเป็นอีกสํานวนหนึ่งที่เรียบเรียงขึ้นไว้ด้วยแก่นแกนอย่างน่าสนใจน่าศึกษา เป็นหนังสือที่ให้หลักคิดภูมิปัญญาและเปิดมุมมองอันแหลมคมทั้งในด้านธรรมะและปรัชญา จึงเหมาะจะเป็นหนังสือประจําบ้านหรือคู่ควรกับห้องสมุดอีกเล่มหนึ่ง

คำนำ : พระยามิลินท์

เป็นที่น่าสังเกตประการหนึ่งว่า รสนิยมในเรื่องพระยามิลินท์นี้ เพราะเหตุใดจึงเป็นวรรณคดีที่ไม่รู้จักตาย เมื่อท่านผู้อ่านได้อ่านโดยตลอดแล้ว จะเห็นความสําคัญของปัญหาโต้วาทีแต่ละข้อๆ ว่าการโต้วาทีแห่งนักปราชญ์ทั้งสองท่านนั้นได้พูดตรงตามความจริงของสภาวะคือ สิ่งที่มีจริงเป็นจริงทุกอย่าง ไม่ใช่พูดตามความนิยมของคนหรือสมัยซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงได้

ดังนั้น เมื่อสิ่งที่เป็นจริงยังปรากฏอยู่ในโลกตราบใด รสนิยมของหนังสือเรื่องนี้ จึงหาได้มีสิ่งใดจะก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปแต่ประการใดได้ไม่ ย่อมปรากฏอยู่ตราบนั้น เช่นพูดกันถึงเรื่องอายตนะ ตามีหน้าที่เห็น หูมีหน้าที่ได้ยินเป็นต้น พูดกันตรง ๆ ต่อสภาวะที่มีจริงเป็นจริงแก่เราอยู่ทุกคนดังนี้ จะกลับกลายเป็นเรื่องที่ไม่จริงไปหาได้ไม่ เมื่อพูดกันแต่เรื่องที่เป็นความจริง และเมื่อความจริงนั้นปรากฏแก่เราขึ้นขณะใด ก็เป็นเหตุให้เกิดความสะเทือนใจนึกถึงรสนิยมของเรื่องนี้ขึ้นขณะนั้น ดังนั้นจึงชื่อว่าเป็นเรื่องที่ไม่ตาย จะต้องเป็นเรื่องที่ชาวโลกเทิดทูนอยู่ตลอดกาลนิรันดร์

เมื่อเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับตัวเรา และเราต้องพิสูจน์เองดังนี้ จึงไม่เป็นการจําเป็นที่ข้าพเจ้าจะกล่าวถึงคุณภาพให้นอกเหนือไปอย่างใดอีก นอกจากจะเป็นความเชื่อมั่นอย่างหนึ่งว่า เมื่อท่านผู้อ่านหนังสือพระยามิลินท์อันมีรสนิยมผิดกับหนังสือประเภทอื่น ๆ ให้ทราบสาระสําคัญที่ไม่นอกเหนือไปจากเรื่องของตัวเราเองไว้ก่อนเช่นนี้ คงจะเป็นที่อภิรมย์ที่ได้รสนิยมใหม่และมีความอบอุ่นทางจิตใจ เกิดสติปัญญาฟุ้งเฟื่องขึ้นได้ตามสมควร

เสถียร นุตยางกูร

สารบัญ : พระยามิลินท์

• ๑. ปัญหาทดลองความไหวพริบ
• ๒. ถามนาม, นามสกุลพระนาคเสน
• ๓. ถามเรื่องปีบวชและวิธีนับปี
• ๔. ถามประโยชน์การบรรพชา
• ๕. ปัญหาของอันตรายอำมาตย์
• ๖. ถามถึงจุดหมายและลักษณะบุคคล ภายใต้ร่มกาสาวพัสตร์
• ๗. ถามเรื่องคนตายกลับมาเกิดอีก
• ๘. ถามเรื่องโยนิโสมนสิการ
• ฯลฯ

รีวิวโดยสำนักพิมพ์ : พระยามิลินท์

คัมภีร์ “มิลินทปัญหา” เป็นคัมภีร์ที่เก่าแก่และมีความสําคัญเป็นอย่างยิ่งคัมภีร์หนึ่งในพระพุทธศาสนา แต่ไม่ปรากฏว่าผู้ใดเป็นผู้รจนาขึ้น ได้แต่คาดกันว่าคงเป็นราชบัณฑิตผู้ทรงภูมิรู้ในราชสํานักของพระเจ้ามิลินท์ได้รวบรวมขึ้นระหว่างพุทธศตวรรษที่ ๔-๕ คัมภีร์เล่มนี้มีที่มาจากการโต้ตอบปัญหาธรรมะระหว่างพระเจ้ามิลินท์กับพระนาคเสน โดยพระเจ้ามิลินท์ทรงเป็นผู้ถาม และพระนาคเสนเป็นผู้ตอบ ศาสตราจารย์ริส เดวิดส์ (Rhys Davids) ผู้แปล มิลินทปัญหาเป็นภาษาอังกฤษเป็นคนแรกเมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๓ ไม่ได้ระบุผู้รจนา กล่าวแต่เพียงว่ามิลินทปัญหาเป็นหนังสือที่แต่งขึ้นทางอินเดียเหนือ ราวแรกตั้งคริสต์ศักราช ในเวลาที่พระพุทธศาสนายังไม่แตกแยกเป็นนิกายมหายานข้างฝ่ายเหนือและนิกายหินยานข้างฝ่ายใต้ ซึ่งมิลินทปัญหานี้แต่เดิมคงแต่งขึ้นเป็นภาษาสันสกฤต ฉบับเดิมได้หายสาบสูญไป ฉบับที่ปรากฎสืบมานี้เป็นฉบับที่ชาวลังกาได้แปลเป็นภาษาบาลีไว้

สําหรับสํานักพิมพ์ศรีปัญญานั้น การจัดพิมพ์หนังสือเรื่อง “พระยามิลินท์” ที่เรียบเรียง โดย เสถียร นุตยางกูร ซึ่งเป็นประวัติของพระเจ้ามิลินท์กับพระนาคเสน ที่ได้โต้ตอบปัญหากัน การจัดพิมพ์ขึ้นใหม่ในครั้งนี้ ด้วยเพราะว่าสํานักพิมพ์เห็นถึงความสําคัญของการเผยแผ่พระพุทธศาสนา ซึ่งนับวันหลักธรรม หลักคิด ปัญหาต่างๆ ที่เป็นพระพุทธวจนะที่มีความสําคัญจะค่อยเสื่อมถอยไป อีกทั้งหนังสือเล่มนี้เป็นหนังสือเก่าที่พิมพ์ขึ้นมานานแล้ว สํานักพิมพ์เกรงว่าหนังสือจะสาบสูญหายไปจากแวดวงการศึกษาพุทธศาสนา ด้วยเล็งเห็นถึงประโยชน์ดังกล่าว สํานักพิมพ์จึงได้จัดพิมพ์หนังสือเรื่องนี้ขึ้นอีกครั้งหนึ่ง

สำนักพิมพ์ศรีปัญญา