รายละเอียด : เพราะเธอ...คือชาวนา : โอกาสและความหวังการหลุดพ้นกับดักหนี้ของชาวนา

เพราะเธอ...คือชาวนา : โอกาสและความหวังการหลุดพ้นกับดักหนี้ของชาวนา

โอกาสและความหวังในการหลุดหนี้ของชาวนาที่มีหนี้สิน แม้จะเป็นเรื่องยาก แต่หากชาวนาผู้เป็นหนี้มีเจตนารมณ์อย่างชัดเจนที่จะก้าวให้พ้นจากปัญหาหนี้สินเดิมๆ พวกเขาย่อมมีความหวังและมองเห็นแนวทางที่จะเป็นไปได้ เงื่อนไขที่จะช่วยเอื้อให้ชาวนาหลุดพ้นจากปัญหาหนี้สิน มีอยู่บ้างแล้วในหนังสือ “เพราะเธอ...คือชาวนา: โอกาสและความหวังการหลุดพ้นกับดักหนี้ของชาวนา” เล่มนี้ ทั้งการวางแผนการผลิตที่ยั่งยืน หลากหลาย และมีรายได้ต่อเนื่อง การวางแผนการตลาดในรูปแบบใหม่ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการเงินและวางแผนการชําระหนี้อย่างมีเป้าหมาย รวมไปถึงการสร้างเครือข่ายกลุ่มเกษตรกรที่เข้มแข็งและช่วยเหลือกัน ทั้งในเรื่องการเงิน อาชีพ และการรักษาที่ดินทํากิน

สุดท้าย ในแนวทางทั้งหมดนี้ ชาวนาจะมีโอกาสประสบความสําเร็จได้ดียิ่งขึ้น หากมีการหนุนเสริมจากภาครัฐในระดับท้องถิ่นและส่วนกลางที่กําหนดนโยบายการช่วยเหลือและแก้ไขปัญหา บนฐานข้อมูลความเป็นจริงของเกษตรกรในระดับพื้นที่ มีเจตนารมณ์ชัดเจนที่ต้องการสร้างเหตุปัจจัยที่จะช่วยให้ชาวนาที่มีหนี้ เริ่มต้นได้ใหม่อีกครั้ง ทั้งในเรื่องของการสนับสนุนให้เกิดธนาคารที่ดินชุมชน กองทุนเพื่อการปรับเปลี่ยนไปสู่การผลิตที่ยั่งยืน การปรับโครงสร้างหนี้ที่ลดภาระหนี้ทั้งเงินต้นและดอกเบี้ยให้เกษตรกรได้จริง ไม่ใช่แค่พักชําระหนี้ชั่วคราว ที่สําคัญคือการผลักดันให้ก้าวไปข้างหน้า ด้วยการสนับสนุนกระบวนการเรียนรู้ให้แก่ชาวนา ทั้งในเรื่องการผลิต การตลาด และการจัดการการเงินที่ยั่งยืน เพื่อไม่ให้พวกเขา ตกหลุมไปสู่กับดักหนี้สินอีกครั้ง ดังคําโปรยในหน้าปกหนังสือเล่มนี้ที่ว่า “ท้องนาจะเป็นดั่งสวรรค์...หากเพียงพวกเขาไม่มีหนี้”

พงษ์ทิพย์ สําราญจิตต์

สารบัญ : เพราะเธอ...คือชาวนา : โอกาสและความหวังการหลุดพ้นกับดักหนี้ของชาวนา

• ส่วนที่หนึ่ง : บริบทหนี้สินชาวนา
• พฤติกรรมการเงินชาวนาและความไม่เป็นธรรมของสัญญาสินเชื่อ ธ.ก.ส.
• ส่วนที่สอง : โอกาสของการทำอินทรีย์ กับดักหนี้และนาเช่า
• หนี้สินและอินทรีย์
• ความเหลื่อมล้ำและการปรับตัวของชาวนาผู้เช่านาภาคกลาง
• ส่วนที่สาม : พลิกฟื้นผืนดิน เปิดช่องทางตลาดอินทรีย์
• ธนาคารที่ดินชุมชน ที่พึ่งของชาวนาไร้ที่ดิน
• ตลาดอินทรีย์ชาวนาภาคกลาง โอกาสและความหวัง

เนื้อหาปกหลัง : เพราะเธอ...คือชาวนา : โอกาสและความหวังการหลุดพ้นกับดักหนี้ของชาวนา

“โครงการพักชําระหนี้ของรัฐบาล แม้ว่าเหมือนจะช่วยยืดเวลาการชําระหนี้เงินต้นออกไป แต่ระหว่างที่หยุดพักก็ยังจําเป็นต้องจ่ายดอกเบี้ยไปเรื่อยๆ สําหรับเกษตรกรบางรายในช่วงเวลาปกติก็สามารถชําระได้เพียงดอกเบี้ยอยู่แล้ว โครงการนี้จึงไม่ใช่ทางออกของปัญหาหนี้สินของเกษตรกร หากไม่มีแนวทางอื่นร่วมด้วย” - ผศ.ดร.ชญานี ชวะโนทย์

“เกษตรกรทุกรายกล่าวเป็นเสียงเดียวกันว่า ตนไม่เคยได้รับสําเนาสัญญาเงินกู้จาก ธ.ก.ส. ได้รับแต่เพียงสมุดคู่บัญชีเงินกู้ซึ่งระบุเพียงตัวเลขเงินต้นและดอกเบี้ยคงค้างเท่านั้น...การไม่ได้รับสําเนาสัญญา ทําให้เกษตรกรในฐานะลูกหนี้ไม่สามารถรับรู้เงื่อนไขต่างๆ ของสัญญาเงินกู้ ตั้งแต่อัตราดอกเบี้ย ค่าธรรมเนียม งวดการผ่อน หลักประกัน อัตราดอกเบี้ยผิดนัด ฯลฯ” - สฤณี อาชวานันทกุล

“ทุกวันนี้ การกู้ยืมเงินของเกษตรกรส่วนใหญ่ ไม่ได้มีแนวคิด ‘ใหม่ๆ’ ในการเพิ่มพลังการผลิตอีกต่อไป เกษตรกรส่วนใหญ่กู้ยืมเงินไปเพื่อต่อชีวิตวงจรการผลิตแบบเดิมๆ โดยไม่รู้ว่าตนเองจะออกจากวงจรนี้ได้เมื่อไร หรือจะออกจากวงจรนี้ได้ หรือไม่ ทราบแต่ว่าถ้าไม่มีเงินกู้เข้ามาต่ออายุ กระบวนการผลิตของตนจะต้องหยุดชะงักลง และตนอาจต้องสูญเสียหลักประกันเงินกู้ไปได้” - ดร.เดชรัต สุขกําเนิด