รายละเอียด : ขุนช้าง ขุนแผน

ขุนช้าง ขุนแผน

ขุนช้าง พลายแก้ว และนางพิมพิลาไลย เป็นชาวสุพรรณบุรีอยู่ในระแวกบ้านเดียวกัน เป็นเพื่อนเล่นกันมาตี้งแต่ยังเล็กครั้นเมื่อโตเป็นผู้ใหญ่ นางพิมพิลาไลยก็ได้แต่งงานกับพลายแก้ว ส่วนขุุนช้างที่หลงรักนางพิมพิลาไลยก็คอยหาโอกาสแย่งชิงนางพิมพิลาไลยมาเป็นของตน ครั้งหนึ่งเกิดศึกเมืองเชียงใหม่เจ้าเมืองเชียงใหม่ยกทัพมาตีเมืองเชียงของ ซึ่งเจ้าเมืองเชียงของมาขอขึ้นต่อพระพันวษา พระพันวษาให้พลายแก้วไปเป็นแม่ทัพไปรบกับเมืองเชียงใหม่

ระหว่างที่พลายแก้วไปทำสงคราม นางพิมพิลาไลยก็เกิดป่วยหนัก ครั้นหายป่วยขรัวตาจูก็ให้เปลี่ยนชื่อเป็น นางวันทอง ส่วนขุนช้างได้ออกอุบายหลอกนางศรีประจัน ซึ่งเป็นแม่ของนางวันทองว่า พลายแก้วไปราชการสงครามเสียชีวิต และได้สู่ขอนางวันทองโดยอ้างว่าทางการจะริบสมบัติของลูกเมียไปเป็นของหลวง นางศรีประจันจึงยกนางวันทองให้แก่ขุนช้าง

ส่วนพลายแก้วได้ชัยชนะ และได้นางลาวทอง ลูกสาวบ้านจอมทองเป็นภรรยา สมเด็จพระพันวษาได้แต่งตั้งพลายแก้วเป็นขุนแผน จึงพานางลาวทองกลับบ้าน นางลาวทองทะเลาะกับนางวันทอง ขุนแผนโกรธที่นางศรีประจันยกนางวันทองให้ขุนช้าง ขุนแผนจึงพานางลาวทองกลับไปกาญจนบุรี

ต่อมาขุนแผนกับขุนช้างได้เป็นมหาดเล็กในวัง นางลาวทองที่อยู่กาญจนบุรีเกิดล้มป่วยขุนแผนจึงฝากเวรไว้กับขุนช้างเพื่อจะไปเยี่ยมนางลาวทอง ขุนช้างจึงเข้าเฝ้าพระพันวษากราบทูลว่าขุนแผนหนีเวร พระพันวษาโกรธจึงนำนางลาวทองมาไว้ในวัง แล้วให้ขุนแผนไปตะเวนด่่าน ขุนแผนจึงได้ของดีมา 3 อย่างคือ กุมารทอง ม้าสีหมอก ดาบฟ้าฟื้น ด้วยความแค้นขุนช้าง ขุนแผนจึงแอบขึ้นเรือนลักพานางวันทองไปอยู่ด้วยกันจนท้อง แล้วพาเข้าเฝ้าสมเด็จพระพันวษาเพื่อแก้คดี ขุนแผนชนะความขุนช้าง ต่อมาขุนแผนได้ขอนางลาวทองจากพระพันวษา

เป็นเหตุให้พระพันวษากริ้วจึงนำขุนแผนไปจำคุก ขุนช้างได้โอกาสจึงพานางวันทองไปอยู่กับตนนางวันทองไปอยู่กับขุนช้างจนคลอดบุตร ชื่อพลายงาม ขุนช้างลวงพลายงามซึ่งเป็นลูกของขุนแผนไปฆ่าแต่ผีพรายบ่าวของขุนแผนมาช่วยไว้ทัน นางวันทองจึงให้พลายงามไปอยู่กับนางศรีประจันที่กาญจนบุรี เมื่อพลายงามโตขึ้นก็ได้เรียนวิชาของขุนแผนจนแกล่งกล้าจึงได้ถวายตัวเป็นมหาดเล็ก ต่อมาพระเจ้าล้านช้างได้ถวายนางสร้อยทองพระธิดาให้แด่พระพันวษาแต่พระเจ้าเมืองเชียงใหม่มาชิงตัวไปแล้วมีหนังสือท้าพระพันวษาให้ไปแย่งชิงนางสร้อยทองคืน พลายงามอาสาไปทำศึกและขอตัวขุนแผนออกจากคุก เพื่อไปทำศึกเมืองเชียงใหม่ จนทั่งสองได้ชัยชนะกลับมา

รีวิวโดยสำนักพิมพ์ : ขุนช้าง ขุนแผน

ขุนช้าง ขุนแผน เป็นวรรณคดีกลอนเสภามุขปาฐะที่มีตัวละคร ฉากและบรรยากาศตรงกับในสมัยกรุงศรีอยุธยา และเชื่อกันว่าเป็นเรื่องจริงในครั้งกรุงเก่า ซึ่งมีเหตุการณ์บางช่วงตอนเหมือนในพระราชพงศาวารคำให้การชาวกรุงเก่าตรงกับรัชสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 ซึ่งเหตุการณ์ทั้งหมดได้เกิดขึ้นในช่วงระหว่าง พ.ศ. 2034-2072 และนักวิชาการวรรณคดีบางท่านกล่าวว่าได้แต่งกลอนเสภาเรื่องนี้ขึ้นในช่วงแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ทว่าต้นฉบับได้สูญหายไปหมดสิ้น

จนกระทั่งถึงแผ่นดินต้นรัตนโกสินทร์จึงมีการแต่งเติมขึ้นใหม่และเลียนแบบแต่งกลอนเสภาให้เหมือนครั้งกรุงเก่า ซึ่งมีผู้แต่งอยู่หลายพระองค์และหลายคนที่ต่างรับผิดชอบแต่งกลอนเสภากันคนละตอน และได้มีการจัดพิมพ์เป็นเล่มสมุดฝรั่งขึ้นครั้งแรกในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยโรงพิมพ์หมอสมิท หรือแซมมวล จอห์น สมิท (Samuel John Smith) ต่อมาได้มีการรวบรวมชำระหนี้ใหม่ เรียกว่า ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ